6.3.1 Wat ging er vooraf?

Vooruitlopend op de planuitwerking van de Herwijnense Bovenwaard is in overleg met RWS ON een voorverkenning uitgevoerd voor de herinrichting van de Herwijnense Bovenwaard [Graaf Reinald alliantie, 2018]. Het doel hiervan was om te bepalen of de realisatie van een KRW-maatregel in de Bovenwaard haalbaar is. Hierbij is tegelijkertijd gekeken naar de mogelijkheden om de maatregel te combineren met de dijkversterking Gorinchem-Waardenburg. Bij de plannen zijn, naast Waterschap Rivierenland, Rijkswaterstaat Oost-Nederland, de grondeigenaren en vertegenwoordigers en bewoners betrokken.

In de voorverkenning is een schetsontwerp uitgewerkt bestaande uit de aanleg van een tweezijdig aangetakte meestromende nevengeul in combinatie met aanvullende maatregelen voor de kaderrichtlijn water (KRW), uitbreiding van het GNN-gebied en uitbreiding van de mogelijkheden voor recreatie. Uit de voorverkenning is gebleken dat de geul een wezenlijke bijdrage kan leveren aan de voor de dijkversterking benodigde riviercompensatie. Daarnaast geeft de herinrichting van het gebied goede mogelijkheden om bij te dragen aan de invulling van de KRW-opgave. Bij verdere detaillering van het plan dient nog aandacht gegeven te worden aan de vormgeving en inrichting van de geul (dwarsprofiel, aanbrengen van substraat) zodat deze ecologisch geoptimaliseerd wordt. Verder blijkt dat de effecten op dwarsstroming overal ruim onder 0,3 m/s blijven, waardoor er geen hinder op de scheepvaart optreedt. Lokaal dient rekening gehouden te worden met aanzanding in het zomerbed. Er is nog geen duidelijkheid over mogelijke extra baggerinspanning. Tenslotte zijn de effecten van te graven geulen op het binnendijkse watersysteem naar verwachting beperkt, omdat er in de bestaande situatie al een zeer grote interactie is tussen waterstand in de rivier en grondwaterstand binnendijks.

Op basis van de voorverkenning is geconcludeerd dat de herinrichting van de Herwijnense Bovenwaard een kansrijke maatregel betreft. Er is dan ook besloten om een verdergaande planstudie voor het opstellen van een voorkeursvariant op te starten en nader te verkennen wat de synergiekansen zijn met de dijkversterking Gorinchem-Waardenburg.

Tegelijkertijd met de voorverkenning van de Herwijnense Bovenwaard heeft het ontwerp van de nieuwe dijk niet stilgestaan. Het uitgangspunt van deze rapportage zijn de compensatiemaatregelen die benodigd zijn bij het voorkeursalternatief van de dijkversterking. Het dijkversterkingsproject is ten tijde van dit schrijven bezig met het optimaliseren van het dijkontwerp waardoor er mogelijk minder compensatie benodigd is. In de komende fasen wordt de inrichting van de uiterwaard afgestemd met het ontwerp van de dijk om zo tot een integraal geoptimaliseerd ontwerp te komen.